کاخ هدش

کاخ هدش. [ خ ِ هََ دِ ] ( اِخ ) یا کاخ کوشک خشایارشا. از پلکان شرقی حیاط تچر که بالا بروند بمحوطه نسبتاً کوچکی میرسند که تل جنوبی کاخ آپادانا و آثار نهفته در آن در سمت شمال و طرف چپ واقع گشته ، پایه ها و درگاهها و پنجره های سنگی هم در جنوب یعنی طرف راست محوطه مزبور پدیدار است. این آثار بقایای کاخ کوچک خشایارشا است. که در کتیبه های آن به نام عمومی هدش نشیمن و کوچک ( بگفته پروفسور هرتسفلد ) خوانده شده است. کاخ مزبور بلندترین محل صفه تخت جمشید برفراز صخره طبیعی کوهستان بنا گردیده ، نقشه و موقعآن از تمام بناهای تخت جمشید ممتازتر است ، ایوانی درجانب شمال دارد که دارای دو ردیف هر ردیف شش ستون بوده مدخل اصلی این کاخ را تشکیل میداده است. در طرفین ایوانی مانند ایوان تچر دو پایه سنگی استوار بوده بالای آن کتیبه ای بزبانهای فارسی قدیم و بابلی و عیلامی نقر گشته از احداث کاخ به فرمان خشایارشا صحبت میدارد دو آستانه سنگی که تصویر سربازان نیزه دار بر بدنه آن حجاری گشته در دو طرف ایوان دیده میشود. بین پایه و آستانه سنگی نیز در هر طرف ایوان یک پنجره بوده است. بر بالای این دو آستانه و بر بالای نقوش برجسته شاه در آستانه های دیگر این کاخ و بالای تمام طاقچه ها و پنجره های سنگی از یک یا دو سمت و همچنین بر روی لباس شاه جمعاً 70 بار به سه زبان فارسی و عیلامی و بابلی یعنی علاوه بر کتیبه مفصل روی دو پایه طرفین ایران 210 مرتبه نام خشایارشا مذکور افتاده و ترجمه کتیبه ای که بدین قرار تکرار شده چنین است : خشایارشا، شاه بزرگ ، شاه شاهان ، پسر داریوش شاه هخامنشی. از ایوان شمالی بوسیله دو در به تالار مرکزی کاخ داخل میشده اند. تالار مرکزی دارای 6 ردیف ستون سنگی جمعاً36 ستون بوده محل نصب ته ستون های آن بر کف تالار که سنگ طبیعی کوهستان است کمی برجسته خودنمائی میکند.
بین تالار و ایوان شمالی علاوه بر دو درگاه پنج عدد پنجره سنگی بوده که سه عدد آنها بین دو درگاه و دو عدد دیگر هر کدام بین یکی از دو درگاه و گوشه ایوان قرار داشته است.
در مشرق و مغرب تالار مرکزی هر طرف یک درگاه و چهار پنجره و دو طاقچه که تماماً سنگی بوده وجود داشته است هر یک از این دو درگاه سنگی و دو پنجره طرفین آن به یک اطاق چهارستونی مربوط میشده ، در انتهای هرکدام این دو اطاق دو دهلیز یکی در شمال و دیگری در جنوب واقع بوده به دو یا سه اطاق تابعه کاخ میرفته است ، دو دهلیز شمالی به اطاق کوچکی پشت اطاقهای مجاور ایوان شمالی هم ارتباط پیدا میکرده است. بر روی بدنه درگاهیهای سنگی تالار مرکزی عموماً نقش برجسته خشایارشا در حالی که دو نفر از خادمین پشت سر وی قرار دارند دیده میشودکه یکی از آنها چتر بر سر شهریار گرفته و دیگری حوله و اسباب دفع مگس و پشه به دست دارد، و در تمام درگاههای مزبور روی لباس و بالا سر شاه و بر قسمت بالای درگاه یعنی در هر درگاه پنج بار به سه زبان نام خشایارشا بشرح سابق الذکر تکرار گردیده است.بیشتر بخوانید ...

لغت نامه دهخدا

فرهنگ فارسی

پیشنهاد کاربران

بپرس