پرجاپتی

دانشنامه عمومی

پرَجاپَتی ( پراجاپاتی هم نوشته اند ) ایزد - پدر نخستین در آئین هندوئیسم و همپای زُروان، ایزد - پدر نخستین در ایران است.
اسطوره اصلی ریگ ودا اسطورهٔ آفرینش است که به چندین شیوه ارائه شده است.
شیوهٔ غالب آن است که جهان از آشوب ازلی ناشی شد تا هنگامی که سرور خدایان ایندرا، خدای باران و خدای خورشید ویشنو و خدای زمین را از آسمان جدا ساخت. سپس، خورشید برآمد و از آن نقطه، ناف زمین به صورت ستونی عمودی برخاست تا آسمان و زمین را از هم جدا نگاه دارد. این ستون محور جهان به شمار می رود.
اکنون سه جهان وجود داشت: آسمان، زمین و اثیر جداکننده. روایت است که ویشنو این سه جهان را با سه گام بزرگ خود اندازه گرفت ( آفرینش از دیدگاه ودایی ) . علی رغم اشارات مبهمی که دربارهٔ جهان فرودین در این اساطیر وجود دارد در ریگ ودا، اشارات زیادی در این باره مشاهده نمی شود. خورشید، شب هنگام، در زیرزمین در حرکت است و صبح گاهان، از شرق بازمی گردد و این نقش آینه گون جهان ( جهان درخشان ) به توسط وارونا فرمانروایی می شود که خدای نظم کیهانی و سرور آب هاست. در ادبیات متأخر، جهان فرودین، سرزمینی تاریک و زیستگاه دیوان به شمار می رود.
یک سرود متأخر ودایی، گونه ای دیگر از آفرینش را بدین گونه توصیف می کند. موجودی کیهانی به نام پوروشا، به هنگام قربانی آغازین، اعضای بدنش از هم جدا می شود و از بخش های جدا شدهٔ بدن وی، جهان هستی و چهار طبقهٔ نظم اجتماعی شامل راهبان، جنگجویان، تودهٔ مردم و خدمتگزاران شکل می گیرند. صورت متأخرتر و انتزاعی تر یک سرود دینی دربارة آفرینش می گوید: جهان از نیستی پدید آمده است و در آغاز، نه روز بود و نه شب، نه مرگ بود و نه بی مرگی. سپس، از میان تاریکی ها و سیل آغازین، آرزو تولد یافت، اما حتی خدایان نیز خاستگاه این آفرینش را نمی شناختند، زیرا آنان، پس از آفرینش جهان ظاهر شدند.
به تدریج، یک خدا به نام پرجاپتی به عنوان خالق و سرور موجودات شناخته شد که بعدها، نام برهما به خود گرفت. در ریگ ودا، خدای آسمان با دخترش می آمیزد و نطفهٔ او در سپیده دم بر زمین می ریزد. تا روزگار برهماناها، این عمل به پرجاپتی نسبت داده می شد که در متون کهن به عنوان خدای «زرین تخمه» مشهور بود. نطفهٔ زرین او در آب های کیهانی ریخت و پرورش یافت به دو نیم شد: پوستهٔ فرازین آسمان را تشکیل داد و پوستة زیرین، زمین را شکل بخشید، در حالی که خورشید زردهٔ زرین آن بود. حتی در کیهان شناسی متأخرتر هندی، جهان را تخمهٔ برهما می خوانند و به صورت گویی بسته تلقی می کنند.
عکس پرجاپتی
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس